Gebelikte sigara kullanımının bebek üzerindeki etkileri oluşturabileceği zararlar nelerdir?

Gebelikte sigara kullanımının anne ve anne karnındaki bebek yani fetus için birçok sakıncası mevcuttur. Aslında bebeğinize sigarayı bırakarak çok büyük bir hediye verebilirsiniz.

Yapılan birçok çalışma göstermiştir ki sigara kullanımı gebelikte düşüklere sebep olabilir ve fetusun sağlığını ciddi olarak tehlikeye sokar. Pasif içiciliğinde sigara içmekle eşit tehlikede olduğu düşünülmektedir. Mesela baba adayının evde aşırı sigara içmesinin de gebelik kaybına yol açtığı gösterilmiştir.

Gebelikte sigara kullanımının gebelik sırasında zararlı etkileri arasında bebeğin su kesesinin erken açılması, bebeğin eşinin yani plasentanın yanlış yerleşmesi, erken ayrılması, dış gebelik, gebelikte gelişen hipertansiyon gibi hayatı tahdit eden birçok ciddi problem de bulunmaktadır.

Gebelikte sigara kullanımının doğumdan sonraki etkileri arasında düşük doğum ağrılığı olan daha zayıf bebekler 2 kat fazla rastlanır. Beşik ölümü ya da ani bebek ölümü sendromu daha fazla oranda görülür. Sigara içen annelerin bebeklerinin daha huzursuz olduğu gösterilmiştir.

Bir yazar gebelikte sigara kullanımının bebeğe zarar verebilecek bir numaralı sebep olarak göstermiştir. Gebelikte sigara kullanımı tansiyon yükselmesi ve diabetten bile daha tehlikeli olarak düşünülmektedir. Çünkü onların tedavi şansı vardır ama sigaranın tehlikelerinden bebeği korumanın bir yolu yoktur.

Sigara dumanında hangi zehirler bulunur?

Sigara dumanı dörtbinden fazla kimyasal içermektedir. Bunların içinde kurşun, siyanür ve 60a yakın kanser yapıcı kimyasalda bulunmaktadır. Sigara içtiğinizde sizin kanınıza geçen bu kimyasallar bebeğinizin dolaşımına da geçmektedir.

Nikotin ve karbonmononoksit bebeğin oksijen almasını zorlaştırarak bebeğin başına gelen tüm kötü şeylerden sorumlu tutulmaktadır.

Sigara içerisindeki kimyasallara örnek verecek olursak;

• Aseton - Oje çıkarmada kullanılır
• Amonyak - Tuvalet temizlemede kullanılır
• Arsenik - Fare zehri
• Benzopiren - Dizel egzoz dumanı
• Karbon monoksit - Petrol egzoz dumanı
• DDT ve Dieldrin - Böcek ilacı
• Formaldehid - Cesetleri muhafaza etmede kullanılır
• Hidrojen siyanür - Gaz odalarında kullanılan bir zehirdir
• Metanol - Roket yakıtı
• Titanyum - Uçak yapmada kullanılan bir metaldir.

Sigara içen veya sigara dumanına maruz kalan annelerin bebeklerinde görülebilecek anormallikler nelerdir?

Sigara ölü bebekler, erken doğumlar, kalp başta olmak üzere doğumsal yapısal anomalilerden de sorumlu tutulmaktadır.

Gebelikte içilen her bir sigara karnınızdaki bebeğe ve size artmış risk olarak geri dönmektedir. Bu annelerin bebeklerinin akciğerleri daha az gelişmiştir ve bu bebeklerde ileride astım ve akciğer problemleri gelişme olasılığı daha fazladır.

Gebelikte sigara kullanımı bebeğin beynini de etkilemektedir ve aslında bebeğe ömür boyu zararlar vermektedir. Öğrenme zorlukları, davranış problemleri ve daha düşük zeka düzeyleri gibi.

Sigarayı azaltmak anne karnındaki bebeğe fayda verirmi?

Yapılan çalışmalar günde içilen sigara sayısı ile risk arasında doğru bir ilişki olduğunu göstermektedir. Yani ne kadar çok sigara içerseniz yukarıdaki problemlerle karşılaşma riskiniz o kadar artmaktadır. Ancak bir günde içtiğiniz sigara sayısını azaltmanız riski azaltmakla birlikte tamamen bırakmadığınız sürece sıfıra indirmez. Sigara kullanımının güvenli bir sayısı yoktur. Günde 3-5 tane sigaranın zararı olmaz demek mümkün değildir ancak daha az sigara içtiğinizde doğal olarak karşı karşıya kalacağınız risk daha az olacaktır. İdeal olan hamile kalmadan önce sigaraya veda etmektir.

Gebe bir kadın hamile kalmadan ne kadar zaman önce sigara içmeyi kesmelidir?

İdeal olarak sigarayı gebe kalmadan önce ve mümkünse 3 ay önce bırakmanız gerekir.

Sigara içen çiftlerde gebe kalmak da daha zordur. Sigara gebe kalmayı yüzde 40 oranında azaltır. Sigara aynı zamanda erkeğe bağlı kısırlıkta ve döllenen embriyo kalitesini de bozar.

Türkiye'de gebelerin %15'i Amerika birleşik devletlerinde gebe kadınların yüzde 10 u sigara içmektedirler. Hamile kadınların eşlerininse neredeyse yarıdan fazlasının sigara içtiği ve bu gebelerin pasif içici olarak zararlı etkilere maruz kalındığı bilinmektedir.

Türkiye'de gebe kalmadan 3 ay öncesine kadar yaklaşık her 5 kadından birinin sigara içtiği de bilinmektedir. Aslında ideali kadının gebelikten önce, gebelik sırasında veya sonrasında sigara içmemesidir.

Eğer sigara kesinlikle bırakılamıyorsa bile sigara sayısının olabilecek en minimum sayıda tutulmasında fayda vardır. Hatta emzirme döneminde bile sigara içmek oldukça zararlıdır.

Yapılan bir araştırma göstermiştir ki gebeliğin ilk 3 ayında sigara bırakılırsa bebeğin sağlığı ve zamanında doğması sigara içmeyen bir gebeninki gibi olabilmektedir.

Gebelikte sigara kullanan bir kadın sigara içmeyi bırakamıyorsa ne yapmalı, nerelere başvurmalı?

Aslında bebeği bekleyen tehlikeleri bilseniz bile sigarayı bırakmak kolay olmayabilir. Sigarayı tek başına bırakmaya çalışmayın. Nikotin bağımlılığının üstünden gelmek kolay değildir. Doktorunuzla bu konuyu konuşmanız gerekir ve eşiniz ve ailenizden destek istemeniz gerekmektedir. Sigarayı bırakan gebelerle konuşmanızda faydalı olacaktır.

Sigarayı bırakabilmek için sağlık bakanlığı tarafından oluşturulan sigara bırakma polikliniklerine başvurulabilir. Bu polikliniklerde ücretsiz doktor kontrolünde sigara bırakmak mümkün olabilmektedir. Ayrıca bu polikliniklerde sigarayı bırakabilmek için ücretsiz ilaçta verilmektedir.

ALO 171 sigarayı bırakma danışma hattı ücretsiz olarak hizmet vermektedir. Bu telefonla danışmanlık alabilirsiniz ve size en yakın ücretsiz sigara bırakma polikliniğine hekimle görüşmek üzere yönlendirilebilirsiniz. Sigara bırakma tedavileri arasında psikolojik destek, aile ve çevre desteğinin yanı sıra nikotin bantları ve sakızları ,mikro tabletler, pastiller, burun spreyleri ve solunum gereçleri gibi pek çok seçenekte mevcuttur. Gebelikte nikotin tedavisi olarak adlandırılan ürünler nikotin yoksunluğu hissini azaltır ve bu ürünlerde zararlı zehirler bulunmaz. Tabi sigara bırakmada kişinin iradesi, inancı ve kararlılığı önemlidir.

Herkese sigarasız mutlu sağlıklı huzurlu günler dileklerimle...

DOÇ. DR. ALİN BAŞGÜL YİĞİTER
KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM UZMANI VE PERİNATOLOJİ UZMANI