Sıcak ve nemli havalar özellikle gebelikte çok zor olabilir. Hamile bayanların sıcağa dayanamama durumu zaten vardır. Hava sıcaklıkları arttıkça rahatsızlık derecesi de artar. Sabah veya akşamüstü hava sıcaklığının azaldığı zamanlarda yürüyüşe çıkın. Hava sıcaklığının artacağını öğrendiğiniz günlerde yürüyüşe çıkmayın. Baş dönmesi veya kendinizi kötü hissettiğinizde güneşten uzak durun. Mutlaka hafif gölge alanları tercih edin. Sık sık ufak istirahatlar şekerlemeler yapın.
Uzun süre ayakta kalmayın, kendinizi yorgun ve halsiz hissederseniz sol yanınıza doğru uzanın ve soğuk kompres uygulayın. Alnınıza, başınızın üstüne, boyun arkanıza yapılacak olan hafif ıslak, soğuk nemli havlu ile vücut ısısını düşürebilirsiniz. Ayrıca sık sık nefes alıp vermekte vucut ısınızı düşürür. Astım gibi nefes darlığı problemleriniz varsa sıcaklarda dışarı çıkmamanız tavsiye edilir.
Gebelikte oluşabilen ödem, kilo alımı, bebeğin büyümüş olması, nefes darlığı, mide ekşime ve yanmaları, uykusuzluk, çarpıntı şikayetlerini belirginleştirebilir. Yaz mevsiminde aşırı sıcakların olması gebe kadınlarda daha kolay vücut ısısı artışı sağlar ve buda gebelikte tansiyon yükselmesi veya düşmesine sebep olabilir. Sık sık alınacak ılık duşlar cildi nemlendireceği gibi özellikle sıcak basması ve uykusuzluk problemlerine de iyi gelecektir. Gebelik döneminde güneşten bilinçli şekilde yararlanmak gerekir. Güneş bir D vitamini kaynağıdır. Kemikleri, vücut savunma sistemini ve insan psikolojisi üzerinde olumlu etkileri vardır. Ancak güneş ışınlarının en dik geldiği saatler arasında yani saat 11 ile saat 16 arasında güneşlenmemek, Direk güneş ışınlarına uzun süre maruz kalmamak gerekir. Gebelikte vücudun sıvı ihtiyacı artacağından her gün bol miktarda sıvı alımına dikkat edilmelidir. Günde en az 2-3 litre (8-10BARDAK) sıvı alımı şarttır. Bol su, taze meyve suları,hafif çorbalar,az şekerli kompostolar,limonata, sıvı miktarı fazla ayranlar vs seçenekler arasındadır. Yalnız gereğinden fazla sıvı tüketiminin de su zehirlenmesi durumuna yol açabileceği bilinmelidir.
Alınan bol sıvı gebelikte görülme sıklığı artan kabızlık, basur,idrar yolu enfeksiyonları,erken doğum,düşük riski gibi çok önemli problemlerin de oluşmasını engelleyebilir.
Gebelerin dışarı çıktığında yanlarında su bulundurmaları faydalıdır. Tabi hem idrar çıkışını arttıran kola, kahve, çay gibi içeceklerden hemde su tutucu özelliği olan gazlı soda gibi içeceklerden çok miktarda alınmamalıdır.Taze sıkılmış meyve sularını içerken de şeker içeriğini unutmamak ve aşırıya kaçmamak gerekir.
Yaz aylarında az yağlı yiyecekler yenmeli, kızartmalar, bol yağ ve salçalı yemeklerden kaçınılmalıdır. Salata, zeytinyağlı sebze yemekleri tüketilmelidir. Et, süt, yoğurt,peynir gibi temel protein kaynaklarını da tüketirken az yağlı olmasına özen gösterilmelidir.
İlk aylarda bulantı kusma şikayetlerinin hafifletilmesi için az yağlı ve katı besinler tercih edilebilir. Yine akşam yemeklerinin daha hafif tutulması, az yağlı,düşük kalorili olması ve yatmadan en az 1-2 saat önce bir şey yenmemesi nefes darlığı şikayetini azaltabilir.
Sıcaklarla birlikte artan besin zehirlenmelerine dikkat edilmelidir. Açıkta uzun süre beklemiş gıdalarda kolayca mikrop üreyebileceği unutulmamalıdır. Gebelikte vajinal akıntılar, mantar enfeksiyonları özellikle yaz aylarında daha fazladır. İdrarda koku, yanma, kötü kokulu akıntı, kaşıntı gibi şikâyetlerde de başvurulması gerekmektedir. Aşırı terleme ve vücudun katlantılı yerlerin hava almaması enfeksiyonlara sebep olabilir. Güneş kızarıklıklara yol açabilir. Bu bölgeleri kuru ve temiz tutmak gereklidir. Hergün alınan ılık duşlar, pamuklu, terlemeyi ve cildin nemli kalmasını önleyecek rahat hafif ince, açık renk kıyafetler tercih edilebilir.
Gebelikte melanin denen pigment hormonu daha yüksek seviyelerde olduğundan güneş ışınlarının yüzde ve ciltte leke oluşturma riski daha fazladır. Yüksek koruma faktörlü güneş kremleri tercih edilmelidir. Ayrıca kaliteli güneş gözlükleri ve korumalı şapkalar, mantar enfeksiyonunu engelleyici ter emici rahat,açık renk kıyafetler güneş ışığını yansıttığından tercih edilmelidir.
Havuzların hastalıkların yayıldığı önemli alanlardan biri olduğunu unutmamak gerekir. Denizin dezenfektan özelliği olduğundan bulaşıcı hastalıkları havuzdan daha kolay kapmak mümkün olduğundan Havuz yerine deniz tercih edilebilir. Havuz tercih edilecekse de sürekli denetlenen havuzlar kalabalık olmadığı zamanlarda tercih edilmelidir. Hamile bayanlar 15-20 dakika gibi kısa süreli denize girip tekrar gölgelik alanları tercih edebilirler.
Gebelikte özellikle yaz aylarında en çok önerilen spor uygun saatlerde yürümek ve yüzmektir. Suyun içinde yapılacak jimnastik hareketleri de çok faydalıdır. Sabah saatlerinde yüzmek tüm günü daha rahat geçirmeye faydalı olabilir. Gebelikte pilates ve yoga da önerilen sporlardandır. Gebelikte yapılan bu tür sporlarla yorgunluk hissi azalmakta, psikolojik açıdan daha rahat olunabilmekte ve daha rahat uyunabilmektedir. Gebelikte düşme tehlikesi olan su kayağı, jet ski vb yaz sporları önerilmez. Yüzme hem vücut ısınızı düşürür hem siatik sinirin üzerinden yükü alarak rahatlatır. Gebelikte yüzerken suyun boy hizasını geçmeyen derinlikte yüzülmesi olası kramp riskine karşıda önemlidir. Gebelikte dalma önerilmez. Suda jimnastik hareketleri yapmak sağlıklıdır. Havuz veya deniz içerisinde oluşabilecek kramplara karşı yalnız yüzülmemesi de tavsiye edilir.
Anne adayları dar olmayan gebeler için tasarlanmış olan mayolar tercih etmelidirler. Deniz veya havuzdan çıkıldığında mayo değiştirilerek kuru mayo ile 15-20 dakika güneşlenilebilir.
Ayaklarınızı sık sık yüksekte tutarak bacaklarınızdaki şişmeyi önleyebilir ve dolaşımı düzeltebilirsiniz. Su tutulmasını engellemek için aşırı tuz alımından kaçının. Ayaklardaki ödem için yemekten sonra veya günün sonunda yarım-bir saat uzanın. Ayaklarınızın altına bir yastık koyup ayaklarınızı hafif yukarıda tutarak uyuyun. Rahat ve normal ayak ölçünüzden yarım beden daha büyük bir ayakkabı giyinin. Yüzüğünüz sıkı geliyorsa çıkarın.
Gebelikte yaptığınız egzersizlerde bol bol ara verip soluklanmalı ve susamayı beklemeden bol su içilmelidir. Ayrıca güneş altında spor yapmamalıdır. Gebelerin eşleriyle yapacakları sabah ve akşamüstü yürüyüşleri hem fiziksel hem de psikolojik açıdan çok yararlıdır.
Genel olarak son 3 aylık gebelik döneminde uzun süreli yolculuk tavsiye edilmez. Gebelikte gideceğiniz tatil yerinin de temiz, havalandırması olan, hastaneye yakın bir yer olması tercih edilmelidir.
Sağlıklı mutlu huzurlu yazlar dileklerimle,
PROF. DR. ALİN BAŞGÜL YİĞİTER
KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM VE PERİNATOLOJİ UZMANI
